Φόβος

Είναι η φυσιολογική συναισθηματική απάντηση σε αντικείμενα ή καταστάσεις που γίνονται αντιληπτά ως απειλές. Η συναισθηματική απάντηση περιέχει ενεργοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος του αυτόνομου νευρικού συστήματος το οποίο ενεργοποιεί το φυσιολογικό μηχανισμό αντίδρασης μάχης / φυγής. Ο φόβος μπορεί να θεωρηθεί λογικός.

Άγχος 

Το άγχος έχει παρόμοια σωματικά και συμπεριφορικά συμπτώματα με το φόβο.

Εμφανίζεται χωρίς την ύπαρξη κάποιου αντιληπτού εκλυτικού ερεθίσματος. Η αναμονή των μελλοντικών γεγονότων που συνδέονται με την προηγούμενη αρνητική εμπειρία είναι συχνά ο λόγος εμφάνισης του άγχους. Η απάντηση είναι υπερβολική, δεδομένου ότι δεν υπάρχει καμία άμεση απειλή. Όταν η αντίδραση είναι αρκετά υπερβολική τότε μπορεί να χαρακτηριστεί ως διαταραχή.

Φοβία

Σύμφωνα με τα διαγνωστικά κριτίρια (DSM-5 ή ICD-10) είναι μια ψυχική διαταραχή.

Κριτήρια για διάγνωση είναι:

Το άτομο εκδηλώνει έναν υπερβολικό και διαρκή φόβο σε συγκεκριμένα αντικείμενα ή καταστάσεις και συμπεριφορά αποφυγής με σοβαρές επιπτώσεις στην καθημερινή του ζωή.

Επεισόδια (Κρίσεις) Πανικού

• Βιώνουμε ξαφνικό και έντονο άγχος που κορυφώνεται μέσα σε λίγα λεπτά.
  Τα συμπτώματα του άγχους μπορεί να είναι:

1. Σωματικά: όπως ταχυπαλμία, δύσπνοια, τρόμος, ιδρώτας, ρίγος, ζάλη, ναυτία, πόνοι ή ενόχληση στο στήθος,
2. Γνωστικά (σκέψεις) όπως ο φόβος ότι θα χάσουμε τον έλεγχο, θα τρελαθούμε ή θα πεθάνουμε,
3. Συμπεριφορικά όπως ότι αποφεύγουμε μέρη, καταστάσεις και πρόσωπα που μπορεί να μας αγχώσουν, ή χρησιμοποιούμε συμπεριφορές για να αποφύγουμε το άγχος μέσα στις καταστάσεις αυτές. Για παράδειγμα, δεν μένουμε μόνοι στο σπίτι, δε βγαίνουμε έξω, βγαίνουμε μαζί με κάποιον άλλο, δεν μπαίνουμε σε ασανσέρ, δεν πάμε σε μέρη με πολύ κόσμο, καθόμαστε κοντά στις εξόδους, δεν ταξιδεύουμε κ.α.

• Πολύ συχνά μπορεί να εμφανιστεί και το λεγόμενο άγχος αναμονής, δηλαδή έντονη ανησυχία ότι οι κρίσεις πανικού θα ξανασυμβούν με αποτέλεσμα να φοβόμαστε το άγχος και να αποφεύγουμε οποιαδήποτε κατάσταση θα μπορούσε να μας αγχώσει.

Πηγές:

American Psychiatric Association (2000). Diagnostic and statistical manual of mental disorders fourth edition text revision. Washington DC: Συγγραφέας.